Gure galaxian
gasezko eta hautsezko hodei handiak daude.
Galaxian hainbat erreakzio nukearrak agertzen dira.
Erreakzio hauek lasaitzen direnean,
izarra milioika urtez bizi ahal izango da
Beti sortzen al dira planetak izar baten inguruan?
Erantzuna oraindik ez dakigu.
Badakigu, planeten formazioa oso arrunta dela
gure galaxian.
Paneteen formazioa 3 fasetan deskriba daitekeela.
Mahai erdian
proiektatutako ikus-entzunezkoan daitezke
hiru faseak.
Mahaia inguratuz joaten bazara,
1, 2 eta 3 zenbakiekin markatutako azalpenak ikus ditzakezu.
Etapa bakoitzaren testura
ikusi ahal izango duzu
osagai nagusiaren ideia
ematen duen 3D inprimaketa baten bidez:
gasa edo hautsa.
Lehenengo fasea
Izar batek gero eta tamania
handiago hartzen du
jatorrizko hodetik.
Beren ondoan disko bat
sortzen da.
Disko hau gasez
osatuta dago.
Izarrak osatzen jarraitzen duen heinean
diskoko materiala kanporatuz bultzatzen du
Bigarren fasea
Izarraren erdiguneko zentroa
handiagoa egiten da.
Gasezko diskoa zatitzen da,
eta arrastroa berri bat utziz.
Diskoko hautsak pikorrak sortzen ditu.
Pikorrek talka egiten dute elkarren artean
eta gero eta gorputz handiagoak sortzen dituzte.
Gorputz horietakoren bati masa hazten bazaio
planeta bat bihurtzen da.
Gorputz horietakoren bati masa hazten bazaio
planeta bihurtu arte,
orduan ildo berri hau sortzen da.
Hirugarren fasea
Izarraren inguruko gasa desegin egin da,
eta harri-hondarrez eta hautsez osatutako bi gerriko utzi ditu
Gure eguzki-sisteman,
urrunenekoa Kuiper gerrikoa da,
eta gerrikoan dauden hondakinak izoztuta daude.
Hortik sortzen dira kometak,
eguzkitik hurbil pasatzen direnean
beren gas-isatsekin txunditzen gaituztenak.
Gure eguzki-sisteman,
bi gerriko horien artean bizi dira
planeta erraldoiak.
Asteroide-gerrikoaren eta izarraren artean
planeta harritsuak daude
Horien artean, gure etxea, Lurra.
Horrela osatu zen
gure eguzki-sistema duela milioi urte asko.