Eguzki-sistema zortzi planetak osatzen dute.
Eguzkitik hurbilen dauden lau planetak
txikiak eta harritsuak dira.
Urrutien daudenak,
berriz, gas-bola handiak dira.
Mahai gainean aurkituko duzu
eguzki-sistemako elementu nagusien eskalako errepresentazioa.
Horiek ukitzera eta beren tamaina
konparatzera gonbidatzen zaitugu.
Planetak ezagutzeko,
eguzkitik hurbilen dauden planetekin
azaltzen hasiko gara
Merkurio
Merkurio Ilargia baino planeta pixka bat handiagoa da
ez du ia atmosferarik.
Merkurion egunak oso luzeak dira
Urteak, ordea, oso laburrak.
Merkurion 3 egun Lurreko 2 urte adina dira.
Artizarra
Artizarrak Lurraren antzeko tamaina du,
baina bere atmosfera hain trinkoa denez
eta karbono dioxidoan hain aberatsa denez,
berotegi efektu ikaragarria eragiten du.
Artizarra eguzki sistemako planetarik beroena da.
Lurra
Lurra planeta harritsuetan handiena da
eta geologikoki* aktibo dago.
Etengabe eraldatzen jarraitzen du.
15 graduko batez besteko tenperatura du.
Horri esker, ur likidoa dago gainazalean.
Atmosfera eta ozono-geruza ditu.
Lurra izpi ultramore etatik
Glosa: izpi mota bat da.
eta gamma izpietatik babesten dutena.
Glosa: izpi mota bat da.
Marte
Marte da planetarik bisitatuena eta esploratuena.
Lurratik hurbiltasunagatik
eta Lurrarekin dituen antzekotasunengatik.
Garai batean,
atmosfera trinkoa eta hainbat ozeanoz estalitako gainazala
izan zezakeela uste da.
Glosa: gogorra dela.
Bere kolore gorri nahastezina
gainazaleko burdina oxidatutik datorkio.
Asteroide-gerrikoa
Marte eta Jupiterren orbiten artean,
harriz eta metalez osatutako
milaka gorputz txiki edo asteroide daude.
Asteroide-gerrikoa izenez ezagutzen da multzoa.
Eguzki-sistema eratzeko prozesuaren hondarrak dira.
Gerriko barruko objekturik masiboenetako bat
Glosa: handiena dena.
Zeres planeta nanoa da.
Glosa: oso txikia den planeta.
Jupiter
Eguzki-sistemako planetarik handiena da Jupiter.
Gas-bola erraldoia da.
Bere ezaugarri deigarrienak:
· orban gorri handia
Glosa: beste kolore bateko zonaldea da.
· antizikloi erraldoia
· bizitza oso luzekoa.
Jupiterrek 95 satelite ditu.
Ilargi galilearrak dira ezagunenak:
· Ío
· Europa
· Kalisto
· Ganimedes: eguzki-sistemako ilargirik handiena da.
Saturno
Saturno Jupiterren antzekoa da
tamainari, konposizioari
eta haize indartsuei dagokienez,
baina bere eraztun ospetsuengatik da ezaguna.
Eraztun horiek izotzez,
hautsez eta harri izoztu txikiz osatutako disko meheak dira.
Saturnok 140 ilargi baino gehiago ditu.
Ilargi horietan handiena Titan da,
Saturno Merkurio baino zerbait handiagoa da,
eta bere atmosfera eta gainazalean
metano likidoa ditu.
Glosan: substantzia kimiko bat da.
Urano
Distantzia handi batera Urano aurkituko dugu.
Eguzkiaren inguruan buelta bat emateko
84 urte behar dituen izotzezko erraldoi planeta honek.
Bere ezaugarri berezienetako bat
errotazio-ardatzaren inklinazio handia da,
Planetoide batekin talka egitearen ondorio izan liteke.
Glosa: planeta txiki bat da.
Neptuno
Neptuno, izotzezko beste erraldoi planeta da.
Neptunok metano ugariko atmosfera du.
Horrek ematen dio bere kolore urdin bizi bereizgarria.
Bere jarduera atmosferikoa oso bizia da.
Neptunon haizeak abiadura handia
har dezake.
Kuiper gerrikoa
Neptunotik harago, bada beste eraztun bat,
gorputz izoztuz osatutakoa.
Kuiper gerrikoa izenez ezagutzen da
eta han Pluton planeta aurkitzen da
Eta horrekin batera, beste planeta nano batzuk daude:
· Haumea
· Makemake
· Eris
Erakusketa amaitzeko,
erreparatu horman dagoen zirkuluari.
Ezkerrerantz jarraitzen baduzu,
planeten testurak ezagutuko dituzu.