Santurtziko parkean, XX. mendearen erdialdean, arrosaz inguratutako pasealeku bat zegoen, oinezkoen gunea elizarako bidean zeharkatzera gonbidatzen zuena. Los Rosales pasealekua zen.
Aipatzekoa da toponimo herrikoia eta ez ofiziala duen gunea denez, txoko enblematiko horri buruz bildutako datu gehienak ahozko komunikazioaren bidez lortu direla. Horrela, 70-90 urte bitarteko udalerrian bizi diren hainbat pertsonari egindako elkarrizketetan, arrosaz betetako pasealeku hori dagoela aipatzen da. Hala ere, informazio ezberdina jaso da datu batzuen inguruan; esaterako, ezin izan da arrosen presentzia zehaztu pasealekuaren luzera osoan, eta, ez dago argi pasealekuaren bi aldeetan egoteaz gain, zuhaitzen parran ere arrosak jartzen ote ziren.
Los Rosales pasealekua kokatuta dagoen parkeari buruzko idatzizko dokumentazioari dagokionez, honako datu hauek azpimarra daitezke:
• 1916an parke nagusia eraikitzeko proiektua egin zen.
• 1918ko martxoaren 31n parkea inauguratu zen, kioskoa barne, hasieratik horrela deitua. Urte horretan bertan, zenbait zuhaitz landatu ziren (bananak, palmondoak, magnolioak, lehortoia, ezkiak, etab.) eta lorategiak sortzeko lanak egin ziren.
• 1925eko martxoan, prentsak aditzera eman zuen Udalak hazi ugari erosi zituela parkea birpopulatzeko, hau egoera txarrean baitzegoen. Hor koka daiteke, beharbada, pasealeku horren sorrera, nahiz eta ez dagoen hori berresten duen informazio idatzirik.
